دادگاه طلاق در محل زندگی زوج تشکیل می شود یا زوجه؟

اگر یک هر یک از زوجین بخواهند نسبت به طلاق ازطرف مقابل اقدام کنند، اولین سوالی که به ذهنشان خطور میکند اینست که باید به کجا مراجعه کنند ما در این مقاله به مرجع صالح رسیدگی به دعاوی طلاقی که از جانب زوج یا زوجه مطرح میشود خواهیم پرداخت.

دادگاه صالح رسیدگی به دعاوی طلاق

طبق ماده 4 قانون حمایت خانواده مرجع صالح جهت رسیدگی به دعاوی طلاق، نامزدی و دعاوی و خسارات ناشی از برهم زدن آن، نکاح دائم و موقت، تمکین، نشوز،فسخ و انفساخ نکاح، مهریه، نفقه و… در صلاحیت دادگاه خانواده است.

حال ممکن است در بعضی شهرها به دلیل اینکه جمعیت آن شهر کم باشد هنوز دادگاه خانواده ای تشکیل نشده باشد در این مواقع دادگاه عمومی حقوقی  آن شهرستان به دعاوی رسیدگی خواهد نمود (اگر دادگاه خانواده نداشته باشد)  و اگر ان شهرستان  فاقد دادگاه عمومی حقوقی باشد دادگاه حقوقی عمومی آن بخش به دعوی رسیدگی میکند(اگر دادگاه خانواده نداشته باشد).

بهتر است بدانید در دعاوی راجع به اصل نکاح چه دائم و موقت وانحلال آن تنها دادگاه خانواده صالح بر رسیدگی می باشد و با توجه به آمره بودن این موضع تراضی کردن برخلافش امکان پذیر نمی باشد و رسیدگی به این دعاوی به نزدیکترین حوزه قضایی (دارای دادگاه خانواده) ارجاع خواهد شد.

موارد فوق در خصوص صلاحیت ذاتی دادگاه خانواده می باشد که همانطور که بیان شده تراضی خلاف ان امکان پذیر نیست و این قوانین امره می باشند.

تعیین دادگاه محل رسیدگی بر اساس زن یا مرد بودن خواهان

شاید برای شما هم سوال ایجاد شده که مگر زن یا مرد بودن هم تاثیری در فرایند طلاق داره؟ باید بهتون بگم بله تاثیر داره و میخوام با یک مثال براتون توضیح بدم.

فرض کنید شما با دختر خاله خود ازدواج میکند ایشان ساکن تهران و شما ساکن مشهد هستید و محل زندگیتون رو هم مشهد انتخاب میکنید وممکنه به یکباره به خاطر اختلافات خانوادگی  همسرتون قهر کنه و منزل مشترک رو ترک کنه وبه خونه  پدرش در تهران بره و شما میخواین به دلیل عدم تمکین ایشون دعوی طلاق رو مطرح کنید حالا سوالی که مطرح میشه اینه شما باید در مشهد طرح دعوی کنید یا در تهران و کدام دادگاه به این دعوی رسیدگی میکند؟

در پاسخ باید گفت صلاحیت محلی خواهان مشخص میکند که کدام دادگاه صالح به رسیدگی از نظر محلی باشد (صلاحیت محلی مانند صلاحیت ذاتی امره نیست و خلاف ان قابل تراضی و توافق می باشد)

حالت اول : اگر خواهان مرد باشد

اگر خواهان مرد باشد دادگاه صالح به رسیدگی دادگاه محل اقامت زن می باشد ( در مثال بالا مرد باید از مشهد به تهران برود تا به دعوی مطروحه وی رسیدگی شود)

حالت دوم : اگر خواهان زن باشد

زوجه مختار است جهت رسیدگی به دعوی طلاق، مهریه، نفقه و.. دعوی خود را در دادگاه محل سکونت شوهر یا خودش مطرح کند به شرطی که هر دو محل دارای دادگاه خانواده باشند واگر یکی از محل های سکونت دارای دادگاه خانواده باشد و دیگری نباشد، در ان دادگاهی که دارای دادگاه خانواده است باید طرح دعوی انجام شود.

 استناء : اگر در دعوی مهریه زوجه مهریه وی غیر منقول باشد مانند ملک ( یعنی قابل نقل و انتقال نباشد) دادگاه صالح، دادگاه نزدیک به ان ملک می باشد ( فلسفه این موضوع هم به خاطر این هست که مسائل مربوط به کارشناسی و … راحت تر انجام بشه و روند رسیدگی طولانی نشود.)

استناء : دعوی که در ان اصل زوجیت و نکاح مورد اختلاف است طبق حالت دوم امکان پذیر نیست باید طبق قوانین ایین دادرسی مدنی رسیدگی شود.

استناء : در خصوص دعاوی مربوط به نامزدی وخسارات ناشی از ان به دلیل انکه هنوز علقه زوجیت صورت نگرفته است دادگاه خوانده صالح به رسیدگی می باشد.

تعیین صلاحیت محلی دادگاه بر اساس مقیم خارج بودن یکی از زوجین

ممکن است زوج یا زوجه به هر دلیلی از ایران رفته باشند و برای دعاوی خود به ابهام بخورند که چه بکنندکه ما به مصادیق متفاوت ان در ذیل پرداخته ایم:

حالت اول : اگر یکی از زوجین داخل ایران مقیم باشد و دیگری در خارج ایران در این حالت دادگاه خانواده ایران صالح است.

حالت دوم : اگر هر دو مقیم خارج باشند ویکی در ایران دارای محل موقت باشد دادگاه خانواده ایران صالح است.

حالت سوم : اگر هر دو مقیم خارج باشند دارای محل سکونت موقت در ایران باشد دادگاه خانواده  محل سکونت موقت زوجه صالح است.

حالت چهارم : اگر هر دو مقیم خارج باشند و هیچ یک محل موقت در ایران نداشته باشد دادگاه خانواده تهران صالح به رسیدگی است مگر این طرفین خلاف ان را توافق کنند.

نکته بهتر است بدانید در دعاوی خانواده اگر دعاوی متعددی از جانب زوج و زوجه در دادگاه های خانواده در حوزه های مختلف مطرح شده باشد ان دادگاهی به تمام دعاوی رسیدگی میکند که مقدماً طرح دعوی در ان انجام شده باشد واگر هر دور در یک زمان طرح دعوی نموده باشند دادگاه محل اقامت زوجه صالح میگردد.

ثبت دادخواست طلاق از طریق دفاتر پیشخوان قضایی

حال که با مفاهیم صلاحیت ذاتی و محلی و نقش ان در تعیین دادگاه صالح اشنا شدیم باید بدانیم با توجه به الکترونیکی شدن ثبت دادخواست شما باید در ابتدا به دفاتر خدمات قضایی مراجعه نموده و متن دادخواست خود را به همراه ادله ومستندات ثبت نماید تا پرونده شما به دادگاه صالح ارجاع شود و توسط رئیس شعبه پرونده به یکی از شعبات ارجاع و وقت رسیدگی مشخص گردد.

بهتر است قبل از مراجعه به دفاتر پیشخوان قضایی متن خود را تایپ نمائید و ان را از طریق شبکه مجازی ایتا و… برای شماره ای که اعلام می نمایند ارسال کندی تا مراحل ثبت سریعتر انجام گردد.

پرسش و پاسخ متداول

✔️ در دعوی طلاق توافقی کدام دادگاه صالح به رسیدگی است؟

در رویه دردعاوی طلاق توافقی دادگاه محل اقامت زوج (شوهر) صالح به رسیدگی می باشد. ولی درستش این بود که دادگاه محل زوجه باید صالح به رسیدگی میشد و چون این طلاق توافق هست دادگاه ها روی این موضع زیاد حساسیت به خرج نمیدن

✔️ اگر یکی از طرفین مفقود غائب الاثر باشد کدام دادگاه صالح به رسیدگی است؟

در این موارد خواهان باید اخرین آدرس محل غائب مفقودالاثر را معرفی کند و صلاحیت بر مبنای ان مشخص میگردد.

✔️ در مشهد کدام دادگاه به دعاوی طلاق وخانواده رسیدگی میکند؟

درمشهد دادگاه شهید مطهری واقع در بلوار شفا به دعاوی خانواده مانند طلاق و.. رسیدگی می نماید.